Ετικέτα: Dawkins

Ο Richard Dawkins σε αυτό το βιβλίο, απευθύνεται με πολύ απλή γλώσσα, στον απλό κόσμο, ακόμα και στα παιδιά, για να προωθήσει τον ορθολογισμό και να δώσει εξηγήσεις σε φαινόμενα «ανεξήγητα». Σημαντικότερη όμως από αυτή την προσπάθεια είναι η αποκάλυψη της μαγείας, της πραγματικής Μαγείας: της Μαγείας της Πραγματικότητας. Όπως έχει γράψει και αλλού «…δεν είναι απαραίτητο κάτω από κάθε νούφαρο να κρύβεται μία νεράιδα για να κάνει μια λίμνη μαγική…». Η Μαγεία του Κόσμου, το Μεγαλείο του, έτσι όπως το αποκαλύπτει η Επιστήμη, είναι ανυπέρβλητη και μπροστά της κάθε τι υπερφυσικό, «μαγικό», κάθε «θαύμα» είναι μια απλή ιστοριούλα για παιδιά. Το Θαύμα της Φύσης είναι το μοναδικό θαύμα που ζούμε και η αποκρυπτογράφησή του το κάνει ακόμα πιο θαυμαστό.

The Magic of Reality
How we know what’s really true
Richard Dawkins
Illustrated by Dave McKean
Bantam Press 2011
Σελίδες 270

Συνέχεια ανάγνωσης

Μπορεί η ζωή στον πλανήτη Γη να είναι αποτέλεσμα καθαρά τύχης; Ποιες είναι οι πιθανότητες ένας ανεμοστρόβιλος να «κατασκευάσει» ένα αεροπλάνο, σηκώνοντας και στροβιλίζοντας τα κομμάτια που το αποτελούν; Μπορεί από τύχη να φυτρώσει μια προβοσκίδα ελέφαντα σε ένα χταπόδι;

Σε αυτό το βιβλίο ο Richard Dawkins εξηγεί κάτι που στον πολύ κόσμο είναι δυσνόητο: την έννοια της πιθανότητας και πώς μπορεί ένας τυφλός ωρολογοποιός (η φυσική επιλογή) να φτάσει σε τόσο υψηλό επίπεδο πολυπλοκότητας της έμβιας ύλης. Πάντα αναλυτικός και με πάμπολλα παραδείγματα, αλληγορίες και παραβολές, ο μεγάλος αυτός εξελικτικός βιολόγος δίνει στον κόσμο άλλο ένα μνημειώδες έργο-ελεγεία στην Εξέλιξη.

Το βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε το 1986. Τότε ο συγγραφέας παρουσίασε για πρώτη φορά ένα πρόγραμμα σε ηλεκτρονικό υπολογιστή (Mac) προσομοίωσης μεταλλάξεων και φυσικής επιλογής. Ο υπολογιστής παράγει τυχαία μεταλλάξεις και ο χειριστής (παίζοντας το ρόλο της φυσικής επιλογής) επιλέγει τις βιομορφές που θέλει και έτσι κατευθύνει την εξελικτική πορεία. Από τότε, το πρόγραμμα άλλαξε αρκετά, νέα γονίδια προστέθηκαν, βελτιώθηκε, έγινε πιο πολύπλοκο και σήμερα μπορείτε να το βρείτε online στο site Blind Watchmaker Applet. Έχει ενδιαφέρον να παίξετε λίγο με το πρόγραμμα (γραμμένο σε java). Εγώ πάντως, ύστερα από 226 γενιές, κατάφερα να φτιάξω κάτι σαν όρθιο λαγουδάκι (τα αυτιά τα πέτυχα!).

The Blind Watchmaker
Richard Dawkins
Penguin Books 2006
First published by Longman 1986

Συνέχεια ανάγνωσης

«Το εγωιστικό γονίδιο» κυκλοφορεί εδώ και αρκετά χρόνια μεταφρασμένο στην Ελλάδα. Το έβλεπα συχνά στα ράφια των βιβλιοπωλείων -πρέπει να είναι και ευπώλητο. Δεν το είχα αγοράσει ίσως γιατί δεν γνώριζα ακόμη το συγγραφέα του. Αφού λοιπόν γνωρίστηκα με τον Richard Dawkins (παραγνωριστήκαμε θα έλεγα -με την καλή πάντα έννοια) αγόρασα την επετειακή έκδοση για τα 30 χρόνια από την πρώτη έκδοση του The selfish gene.

Είναι και αυτό από τα βιβλία που διαβάζεται μονοκόμματα -χάρισμα για έναν συγγραφέα. Είναι απόλυτα συνεπές με αυτά που αναφέρει ο συγγραφέας του στον πρόλογο: εύληπτο από τον μη ειδικό, αρκετά κατατοπιστικό για τον ειδικό (σε κάθε περίπτωση η βιβλιογραφία είναι πλούσια). Ο συγγραφέας παραθέτει βήμα-βήμα τη θεωρία του για τη ζωή, την εξέλιξη, τη συμπεριφορά πάνω στον πλανήτη. Διηγείται με άμεσο και σαφή τρόπο την ιστορία της έμβιας ύλης και χτίζει μια θεωρία συνδέοντας όλους τους κρίκους από πολυετείς έρευνες σε θέματα βιολογίας. Επεκτείνει τη θεωρία του, ακούσια, ομαλά, αβίαστα, σε θέματα ηθικής. Μιας ηθικής χτισμένης από τον πολιτισμό του ανθρώπου. Είναι όμως αυτή μια «φτιαχτή» ηθική; Μήπως είναι μια «ενδογενής» ηθική; Μήπως είμαστε κατειλημμένα οχήματα από εγωιστικά γονίδια, που δεν «θέλουν» τίποτα άλλο από το να καταλάβουν άλλα οχήματα; Είναι ο αλτρουισμός μεταξύ των ατόμων μιας ομάδας πραγματικός; Ή μήπως εξυπηρετεί τον εγωισμό των γονιδίων; Μπορούμε να διδάξουμε αλτρουισμό στα παιδιά μας; Και αν οι μέθοδοι αντισύλληψης είναι ένα άκρως άδικο και αφύσικο εφεύρημα του ανθρώπινου νου (από την άποψη της εξέλιξης -από ποια άλλη άποψη άλλωστε θα μπορούσε να ιδωθεί;), μήπως το ίδιο αφύσικο είναι και το κράτος πρόνοιας;

Διαβάζοντας προσεκτικά το The selfish gene καταλαβαίνεις γιατί θεωρείται ένα από τα πιο (ελληνιστί) influential βιβλία, τόσο στο χώρο της βιολογίας, αλλά και για τον απλό αναγνώστη.

The Selfish Gene: 30th Anniversary edition
Richard Dawkins
Oxford University Press; 3rd Revised edition edition 2006

Συνέχεια ανάγνωσης

Θυμάμαι τα σχολικά ανθολόγια του δημοτικού. Χοντρά βιβλία, άχαρα, που δεν τα ανοίγαμε ποτέ. Ούτε και οι δάσκαλοί μας τα χρησιμοποιούσαν ποτέ. Ήταν για τη βιβλιοθήκη (κάπου θα βρίσκονται και τα δικά μου, σε κάποια παλιά βιβλιοθήκη). Αυτά τα ανθολόγια ελληνικής λογοτεχνίας υποτίθεται ότι ήταν συλλογές από τα καλύτερα λογοτεχνικά κείμενα -πεζά και ποιήματα- που ταίριαζαν σε παιδιά του δημοτικού.

Στο The Oxford Book of Modern Science Writing ο Richard Dawkins έχει σταχυολογήσει λογοτεχνικά κείμενα επιστημονικού περιεχομένου, γραμμένα αποκλειστικά από επιστήμονες. Ή μάλλον επιστημονικά κείμενα γραμμένα με έντονη λυρική χροιά. Όπως κι αν τα δει κανείς, πρόκειται για αριστουργήματα που αποδεικνύουν ότι οι επιστήμονες είναι και καλλιτέχνες. Όσοι νομίζουν ότι επιστήμονας θα πει έλλειψη ευαισθησίας, έμπνευσης, ευαισθησίας, διορατικότητας, κοινωνικού προβληματισμού και αχαλίνωτης φαντασίας ας διαβάσει αυτό το βιβλίο. Θα εκπλαγεί.

Ένα θαυμάσιο βιβλίο που δεν είναι μόνο για τη βιβλιοθήκη.

The Oxford Book of Modern Science Writing
Richard Dawkins
Oxford University Press 2009

Συνέχεια ανάγνωσης

Πέτυχα το τελευταίο βιβλίο του Richard Dawkins στη Γλασκόβη, μόλις είχε κυκλοφορήσει. Δεν μπορούσα να περιμένω τη μετάφραση στην Ελλάδα, το αγόρασα χωρίς δεύτερη σκέψη!

Το The Greatest Show on Earth έχει υπότιτλο The Evidence for Evolution και αποτελούν με λίγα λόγια το αντικείμενο του βιβλίου. Ο συγγραφέας παραθέτει με απλό και αναλυτικό τρόπο όλα τα επιστημονικά δεδομένα που αποδεικνύουν ότι η εξέλιξη των ειδών δεν είναι απλά άλλη μία θεωρία, αλλά πραγματικότητα.

Στην ιατρική και γενικότερα στη βιολογία, η αγγλική λέξη evidence αποδίδεται στα ελληνικά ως απόδειξη. Βέβαια, στη βιολογία (σχεδόν) ποτέ δεν μπορούμε ισχυριστούμε οτιδήποτε με απόλυτη βεβαιότητα. Η λέξη απόδειξη δηλώνει από μόνη της απόλυτη βεβαιότητα, κάτι το τετελεσμένο και αδιαμφισβήτητο. Αν πάλι αποδώσουμε το απόδειξη στα αγγλικά, θα είμαστε πιο κοντά στο fact. Αντίθετα, αν αποδώσουμε το evidence με τη λέξη ένδειξη, έχουμε σαφώς μικρότερο βαθμό βεβαιότητας, αλλά μικρότερο από αυτόν που υπονοεί η αντίστοιχη αγγλική. Επομένως, ο πραγματικός βαθμός βεβαιότητας διαφέρει μεταξύ ελληνικής και αγγλικής.

Πέρα όμως από τα τερτίπια της γλώσσας, ο Richard Dawkins καταφέρνει να δείξει ότι η εξέλιξη δεν είναι πλέον θεωρία. Ο τεράστιος αριθμός ενδείξεων (evidence) τείνει στην απόλυτη βεβαιότητα (fact).

Η ανάγκη συγγραφής αυτού του βιβλίου σύμφωνα με το συγγραφέα είναι οι αρνητές της Ιστορίας (History Deniers), ένα μεγάλο ποσοστό (περίπου 40% στις Η.Π.Α., με ενδείξεις/strong evidence ότι είναι στο ίδιο επίπεδο παγκοσμίως) ανθρώπων που αρνούνται τα δεδομένα της επιστήμης και πιστεύουν σε έναν ευφυή σχεδιασμό του σύμπαντος (δημιουργηστές/creationists). Οι ίδιοι άνθρωποι πιστεύουν ότι η ηλικία του κόσμου είναι μόλις 10.000 ετών και κάποτε άνθρωποι και δεινόσαυροι ζούσαν μαζί! (Το Ευροβαρόμετρο έδειξε ότι το ίδιο πιστεύει το 29% των Ελλήνων/δείγμα 1.000 ατόμων/έτος 2005!)

Εκδόσεις: Bantam Press 2009

Συνέχεια ανάγνωσης

Ο Richard Dawkins είναι εξελικτικός βιολόγος και άθεος. Έγινε γνωστός με το βιβλίο του «Το εγωιστικό γονίδιο». Σε αυτό το βιβλίο αναλύει, με βάση επιστημονικά δεδομένα, την αυταπάτη (delusion) του ανθρώπινου γένους για το θείο, το υπερφυσικό, το μεταφυσικό. Γιατί πιστεύουμε; Πώς πιστεύουμε; Τι έχει προσφέρει ως σήμερα η θρησκεία στην ανθρωπότητα; Πώς μπορεί η θρησκευτικότητα να παραλληλιστεί με την αυτοκτονική περιστροφή μιας νυχτοπεταλούδας γύρω από μια πυρακτωμένη λάμπα; Γιατί θα πρέπει οπωσδήποτε μέσα σε μια υπέροχη λίμνη να ζουν νεράιδες; Υπάρχει καλοσύνη και δικαιοσύνη εκτός Θεού; Γιατί δεν υπάρχει ένας ευφυής σχεδιαστής του σύμπαντος (η ζωντανή ύλη δεν ενδιαφέρεται για την τελειότητα, παρά μόνο για τη διασπορά και τον πολλαπλασιασμό των γονιδίων); Γιατί η ζωή μας είναι ανεκτίμητη;

«Η περί Θεού αυταπάτη» είναι ένα βιβλίο ανατρεπτικό, φιλοσοφικό, αλλά βαθιά επιστημονικό. Αν κάποιος είναι άθεος αλλά φοβάται να το πει (ακόμα και να το παραδεχτεί) τότε ας διαβάσει αυτό το βιβλίο. Αλλά προσοχή!:

Πάτα αλαφρά γιατί πατάς τα μιμίδιά μου!

Εκδόσεις: Κάτοπτρο

Συνέχεια ανάγνωσης