Η τρέχουσα κοινωνική αντίληψη -όχι μόνο σήμερα, αλλά σε κάθε εποχή- είναι ότι ζούμε σε μια εποχή βίας, ανομίας, ηθικής κατάπτωσης και εξαθλίωσης. Οι άνθρωποι χάνουν την ανθρωπιά τους, δεν σκέφτονται τον συνάνθρωπο, παντού βία, πόλεμοι, ανασφάλεια, φόβος. “Οι παππούδες μας κοιμούνταν με ξεκλείδωτες πόρτες”. “Σήμερα φοβάσαι να βγεις από το σπίτι σου”. “Πώς να αφήσεις μόνα τα παιδιά σου;”. Κι όμως, από μια έρευνα που έγινε στις ΗΠΑ, αν μια οικογένεια επιδιώκει την απαγωγή του παιδιού της, τότε θα πρέπει να το αφήνει να κάνει μόνο του τη διαδρομή σπίτι-σχολείο και πίσω, κάθε μέρα (365 ημέρες το χρόνο) για 750.000 χρόνια!
Παρά λοιπόν την κοινή κοινωνική πεποίθηση και την τρομολαγνεία των ΜΜΕ, η βία μειώνεται. Δύσκολο να το πιστέψουμε. Αλλά ο Steven Pinker σε αυτή την τεράστια εργασία, με δεδομένα από πολλές επιστήμες (νευρολογία, ψυχολογία, οικονομία, ιστορία, κ.ά.) δίνει την ιδέα: ο άνθρωπος γίνεται πιο ειρηνικός με το πέρασμα του χρόνου. Με κοντά 1.000 αναφορές σε επιστημονικές εργασίες, ο Pinker έχει γράψει ένα καταπληκτικό βιβλίο, που ακόμα και ο πιο δύσπιστος τουλάχιστον θα προβληματιστεί.
Σε δέκα ογκωδέστατα κεφάλαια, ο συγγραφέας παραθέτει δεδομένα για την εξέλιξη της βίας στη διάρκεια της ιστορίας. Και βέβαια φαίνεται ξεκάθαρα πως ο 20ος αιώνας δεν ήταν ο πιο βίαιος, παρά τους δύο παγκόσμιους πολέμους. Οι πιθανότερες εξηγήσεις που δίνονται για αυτή την ροπή προς την ειρήνη και τη συνεργασία των λαών, αλλά και των ατόμων, είναι: η κρατική οργάνωση, το εμπόριο, η εξίσωση των δικαιωμάτων της γυναίκας, η συμπόνια και η λογική.
Είναι η μοίρα του ανθρώπου να ζει ειρηνικά; Είναι το περιβάλλον που τον οδηγεί εκεί; Ό,τι κι αν συμβαίνει, όσο δύσκολο κι αν είναι να το δεχτούμε, ζούμε σε έναν κόσμο που γίνεται συνεχώς ασφαλέστερος και ειρηνικότερος.
The Better Angels of Our Nature
The decline of violence in history and its causes
Steven Pinker
Allen Lane 2011
Σελίδες 802