Κατηγορία: σκέψεις

Η γλώσσα είναι ένα εξελικτικό εφεύρημα με πρακτικά άπειρες δυνατότητες. Μεταδίδει πληροφορίες, συναισθήματα, μιμίδια, γνώση. Κρατάει σε συνοχή μια κοινωνία. Το εξελικτικό πλεονέκτημα της γλώσσας είναι ολοφάνερο, γι’ αυτό και έχει αναπτυχθεί συγκεκριμένη περιοχή στον εγκέφαλο για την ομιλία (περιοχή του Brocca), αλλά και άλλες βοηθητικές. Από την άλλη, η γραφή αποτελεί ένα εφεύρημα της ανθρώπινης διάνοιας που έδωσε νέα ώθηση τόσο στη διαδικασία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους, όσο και στην ίδια την ανθρώπινη διάνοια. Για τη γραφή δεν υπάρχει εξειδικευμένη περιοχή στον εγκέφαλο. Ο εγκέφαλος κινητοποιεί διάφορες ήδη ανεπτυγμένες περιοχές για άλλες λειτουργίες (π.χ. αναγνώριση σχεδίων) για να διαβάσει και να γράψει. Για όλα αυτά μπορείτε να διαβάσετε Steven Pinker και Maryanne Wolf.

Δεν ξέρω ποια από τις δύο λειτουργίες είναι πιο ισχυρή: ο προφορικός ή ο γραπτός λόγος. Η καθεμιά έχει την ομορφιά της. Ο Νίκος Καζαντζάκης στο Αναφορά στον Γκρέκο γράφει (σε ελεύθερη απόδοση) πως

…μια λέξη είναι σαν ένα καρύδι. Θέλει πολύ κόπο να κλείσεις μέσα μια έννοια. Και θέλει πολύ κόπο να σπάσεις το καρυδότσουφλο για να κάνεις την έννοια δική σου.

Βέβαια, δεν ξέρω αν αναφερόταν σε μια λέξη που απλά ξεστομίζεται ή σε μια λέξη που διαβάζεται. Σε καθεμιά περίπτωση πάντως, παράγεται άλλο αποτέλεσμα. Μεταφέρεται άλλο μήνυμα, άλλη έννοια.
(περισσότερα…)

Ένα πολύ καλό post στο blog του Richard Dawkins, με θέμα την αίσθηση του πόνου στα ζώα. Ο René Descartes πίστευε ότι τα ζώα δεν πονάνε, αφού δεν έχουν ψυχή. Οι αντιδράσεις τους σε επώδυνα ερεθίσματα ήταν απλά αντανακλαστικές!

Ο Richard Dawkins σχολιάζει ένα θέμα στο οποίο έχει αναφερθεί και στο βιβλίο του The Greatest Show on Earth. Και καταλήγει να αναρωτιέται ότι ίσως τελικά η ευφυΐα να σχετίζεται με μικρότερη «έκθεση» σε επώδυνα ερεθίσματα. Ενδιαφέρουσα προσέγγιση.

Σήμερα ήταν όμορφη μέρα. Λιακάδα και όλη η Γάνδη είχε βγει έξω και λιαζόταν. Οι πεζόδρομοι γεμάτοι. Ποδήλατα παντού. Κρουαζιέρες στον ποταμό. Λουλούδια ανθισμένα παντού.

Πήγα στον καθεδρικό του Sint Baafs (αγγλιστί Saint Bavo, ελληνιστί Άγιος Μπάφος;!). Είναι ένας ναός που άρχισε να χτίζεται τον 10ο αιώνα και έκτοτε έγιναν διάφορες προσθήκες και επεκτάσεις για να πάρει τη σημερινή του μορφή τον 16ο αιώνα. Κυριαρχεί ο γοτθικός ρυθμός στην αρχιτεκτονική και η μπαρόκ εσωτερική διακόσμηση. Ο ναός είναι γνωστός για τον πολύπτυχο πίνακα του van Eyck Η λατρεία του μυστικού αμνού (αντίγραφό του εκτίθεται σήμερα) και για έναν πίνακα του Rubens. Και οι δύο είναι πράγματι εντυπωσιακοί.

Γύρισα όλο το ναό. Γεμάτος μαυσωλεία και κενοτάφια. Παντού αρχιεπίσκοποι. Μαρμάρινα αγάλματα, ξύλινα γλυπτά, πίνακες. Κάθισα για λίγο σε μια καρέκλα και απόλαυσα το θέαμα. Αχανής η έκταση του ναού. Βαριά η διακόσμηση. Υπερβολική. Η οροφή πανύψηλη. Οι γοτθικές αψίδες με γραμμές που σε καθοδηγούν. Σου δείχνουν το δρόμο. Η μουσική υποβλητική ακουγόταν υποχθόνια από τα μεγάφωνα: Carmina Burana. Ένιωσα όλο αυτό το βάρος να με πλακώνει. Άρχισα να νιώθω ασφυκτικά. Έκλεισα τα μάτια και ένιωσα μικρός. Αδύναμος. Ανίσχυρος. Μόνος. Μια κουκκίδα. Ένιωσα ένα τίποτα μπροστά στα μάτια του Θεού. Ένα φθαρτό δημιούργημα, εύθραυστο. Ένιωσα το δέος του Θεού!

Ναι, αυτό είναι ο σκοπός. Ο άνθρωπος να νιώσει μικρός. Να νιώσει ανίσχυρος μπροστά στον Παντοδύναμο. Να βρεθεί στον Οίκο του Θεού και να συνειδητοποιήσει την παροδικότητά του μπροστά στην αιωνιότητα. Να σκύψει μπροστά στη δύναμη του Δημιουργού. Να συντριβεί η προσωπικότητά του μπροστά στο άτεγκτο βλέμμα του Μεγάλου Πατέρα.

Κάπως έτσι πρέπει να ένιωθε ο άνθρωπος που έμπαινε σε ένα τέτοιο οικοδόμημα. Έπρεπε να νιώσει μικρός και ανώριμος. Έπρεπε να αφεθεί στην αγκαλιά ενός Πατέρα. Να παραδώσει ψυχή και σκέψη σε έναν Προστάτη. Και βέβαια, στους αντιπροσώπους Του στη Γη: το ιερατείο. Όσο το σκέφτομαι τόσο συνειδητοποιώ πόσο σατανικά ευφυής είναι η σκευωρία της εφεύρεσης της θρησκείας.

αγανακτώ: θυμώνω, δυσανασχετώ έντονα ιδίως επειδή θίγονται τα αισθήματα της αξιοπρέπειας, της δικαιοσύνης ή του φιλότιμου
Λεξικό της κοινής νεοελληνικής του Μανώλη Τριανταφυλλίδη

Στο «κίνημα των αγανακτισμένων» βλέπω περισσότερο ένα «κίνημα του αποδιοπομπαίου τράγου», παρά ένα κίνημα αγανάκτησης. Ποιος φταίει για την έλλειψη αξιοπρέπειας; Ποιος φταίει για την έλλειψη δικαιοσύνης; Ποιος φταίει για την καταρράκωση του φιλότιμου της χώρας;

Λυπάμαι που ακόμα δεν βλέπουμε την αλήθεια. ΕΜΕΙΣ φταίμε για την κατάντια μας. ΕΜΕΙΣ. Το καράβι βουλιάζει και ακόμα ρίχνουμε το φταίξιμο σε άλλους. Σε ποιους; Στον διπλανό μας. Ο μούτσος στον καπετάνιο. Ο καπετάνιος στον μούτσο. Και όλοι μαζί στο παραπλέον καράβι που προστρέχει να μάς σώσει.

Αδέρφια, όταν το καράβι βουλιάζει, δεν αρκεί να αγανακτούμε. Να κουνήσουμε τα χέρια μας και να κολυμπήσουμε χρειάζεται. Δουλειά χρειάζεται ο τόπος. Παραγωγή. Δημιουργία. Η αγανάκτηση δεν φτάνει.

Ίσως η καλύτερη προσφορά στον τόπο που έχει κάνει το «κίνημα» είναι ότι δίνει δουλειά σε καμιά τριανταριά καντίνες που έχουν αράξει γύρω από τον Λευκό Πύργο (αν βέβαια κι αυτές κόβουν αποδείξεις).

Βλέπω τη συνέντευξη του Αλέκου Παπαδόπουλου στον Αλέξη Παπαχελά («Νέοι Φάκελοι»). Ακούω λέξεις που δεν ξεστομίζουν οι Έλληνες πολιτικοί (ή δεν τις εννοούν): ορθολογισμός, ευρωπαϊκή προοπτική, δυτικός προσανατολισμός, νεωτερισμός, αντιλαϊκισμός, ζωογόνες δυνάμεις, κοινωνική αφύπνιση. Μια συνέντευξη μεστή, με επιχειρήματα, αλήθειες, κρυστάλλινες απόψεις, θάρρος και κυρίως αισιοδοξία. Ο Αλέκος Παπαδόπουλος μίλησε υπερκομματικά, εθνικά, πατριωτικά, με την αγνή, άδολη, και αληθινή αγάπη για αυτόν τον τόπο.

Χτες βρέθηκα στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Πέτρου Τατσόπουλου στο Public της Τσιμισκή. Η παρουσίαση ξεκίνησε με 17 άτομα. Προς το τέλος είχαν μαζευτεί όχι περισσότερα από 40. Είναι απογοητευτικό σε μια μεγάλη πόλη σαν τη Θεσσαλονίκη να υπάρχει τόσο φτωχή συμμετοχή σε εκδηλώσεις πολιτισμού. Βέβαια, δεν είναι απρόσμενο. Όπως φαίνεται, το 43,8% των Ελλήνων δεν διαβάζει βιβλία (στοιχεία του ΕΚΒ 2004).

Η συζήτηση κύλησε ομαλά, αλλά κατέληξε σε συζήτηση για το θέμα των ημερών: το ντοκιμαντέρ 1821. Αναμενόμενο.

Πριν από 17 χρόνια, ένα γατάκι βρέθηκε πεταμένο σε έναν κάδο σκουπιδιών. Λιμοκτονούσε. Το μαζέψαμε. Το ταΐσαμε. Έγινε ένας μεγαλόσωμος γάτος. Πάντα πειναλέος, λες και ήθελε να μην ξανανιώσει ούτε για μια στιγμή την ανάσα του Χάρου στο σβέρκο του. Να μην ξανανιώσει ούτε για μια στιγμή τη θανατερή απειλή της πείνας. Την αποτρόπαιη άβυσσο του λιμού.

Έζησε 17 χρόνια. Έκανε απογόνους. Μεγάλωσε γατάκια. Μεγάλωσε και τα παιδιά μας. Πέρασε πολλά. Υπέφερε. Τελευταία είχε χάσει τον εγκέφαλό του. Την προσωπικότητά του. Δεν άκουγε. Δεν έβλεπε καλά. Είχε παραισθήσεις. Τα είχε «χαμένα». Γεράματα βαθιά. Χτες το πρωί έφυγε. Ήσυχα.

Ο Αλέκος μας ήταν ένα μοναδικό και καταπληκτικό γατί. Με ιδιαίτερο χαρακτήρα. Τρυφερός και φιλικός με όλους. Ομόρφυνε τη ζωή μας για 17 χρόνια. Σε ευχαριστούμε Αλέκο μας! Μας λείπεις!

Και αναρωτιόμουν γιατί σε κανένα ΜΜΕ δεν άκουσα το όνομα του ηφαιστείου της Ισλανδίας που εξερράγη…

Λένε ότι στο internet δεν χάνεται τίποτα. Ό,τι και να γράψεις θα υπάρχει εις το διηνεκές -για να ακριβολογώ, όσο θα υπάρχει το ανθρώπινο γένος ή καλύτερα για όσο θα υπάρχει internet, σε οποιαδήποτε μορφή κι αν μετεξελιχθεί. Κάπου, σε κάποιον server, θα βρίσκονται κρυμμένα τα κείμενά σου, οι σκέψεις σου, η δουλειά σου. Κάτι σαν αθανασία δηλαδή -για να ακριβολογώ, αθανασία πνευματική, όχι σωματική.

Θα κάνω λοιπόν μία πρόβλεψη: μέσα στα επόμενα 100 χρόνια οι απόγονοί μου θα πηγαίνουν διακοπές -για να ακριβολογώ, θα έχουν τη δυνατότητα να πηγαίνουν διακοπές- στη Σελήνη ή στον Άρη. Αυτό!

Η πληροφορία αυτή λοιπόν θα επιζήσει στο internet για αιώνες και κάποιος μελετητής του μέλλοντος θα τη βρει και θα με ανακηρύξει προφήτη -για να ακριβολογώ, έναν από τους χιλιάδες προφήτες που έκαναν την ίδια σκέψη με μένα!

Κάποτε, ο πατέρας του κολλητού μου μού είχε πει μια ιστορία: μια φορά είχε πει στον πατέρα του ότι κάποτε ο Άνθρωπος θα πατήσει το πόδι του στο φεγγάρι! Τότε ο πατέρας του, αυστηρός, λιγομίλητος, βλοσυρός, «παλαιών αρχών», άνθρωπος της εκκλησίας, της οικογένειας και της βολής, τον κοίταξε με μάτια μικρά σαν καρφιά, συνοφρυωμένος, και χωρίς να πει λέξη, χωρίς να συσπαστεί ούτε ένας μυς του προσώπου του, τού έριξε ένα δυνατό χαστούκι που τον έκανε να στριφογυρίσει σα σβούρα. Ήταν το δυνατότερο χαστούκι που είχε φάει ποτέ. Λίγους μήνες αργότερα, η ανθρώπινη διανόηση, η επιστήμη, η τεχνολογία, ο ανθρώπινος νους με το ύψιστο επίτευγμά του, τον ορθολογισμό, έδινε το δυνατότερο χαστούκι που είχε φάει ποτέ ο σκοταδισμός, η συντήρηση, η δεισιδαιμονία, ο φόβος και η φαντασιοπληξία! Ένα χαστούκι τόσο δυνατό, που ο απόηχός του ακόμα συγκλονίζει!