Γιατί πονάμε: Η φυσική ιστορία του πόνου του Frank T. Vertosick Jr.
βαθμολογία: 2 από 5 αστέρια
Βρήκα σε ένα παζάρι βιβλίου το Γιατί πονάμε. Είχα εντοπίσει παλιότερα την αμερικανική έκδοση, αλλά αφού το βρήκα μεταφρασμένο, γιατί όχι;… Ένα βιβλίο για τον πόνο είναι πάντα χρήσιμο. Από τότε που -εδώ και κάποια χρόνια- ασχολούμαι ερευνητικά και εκπαιδευτικά, αλλά και στην καθημερινή κλινική πράξη με τον πόνο, κάθε σχετικό βιβλίο μού τραβάει την προσοχή.
Θα ξεκινήσω με τον πρόλογο του Μανώλη Αναστασίου, που όπως λέει η έκδοση είναι πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Αλγολογίας. Οκτώ σελίδες με τεχνικές πληροφορίες, στατιστικά και στυγνή παράθεση ορολογίας, σε μια ξύλινη γλώσσα. Ένα φρικτό κείμενο, γραμμένο στο πόδι, μάλλον με τη μέθοδο της αντιγραφής-επικόλλησης.
Το κυρίως βιβλίο ξεκινάει ομαλά, με μια παθολογική κατάσταση που έχει βιώσει και ο ίδιος ο συγγραφέας: τις ημικρανίες. Μια βασανιστική και εξουθενωτική περίπτωση πόνου. Οι σελίδες κυλούν ευχάριστα -όσο ευχάριστα μπορούν να είναι τα σύνδρομα πόνου που λέει ότι έχει αντιμετωπίσει ο συγγραφέας ως νευροχειρουργός. Οι αναφορές σε περίεργα περιστατικά, στην ιστορία της ιατρικής και των φαρμάκων, αλλά και σε θέματα ψυχολογικά και φιλοσοφικά, κρατούν ψηλά το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
Δεν θα αναφερθώ στις αστοχίες της μεταφράστριας, καθώς κάποιοι αδόκιμοι ή και λανθασμένοι όροι είναι απλά πταίσματα μπροστά σε αυτό που αντίκρισα λίγο αργότερα με έκπληξη…
Έτσι λοιπόν, καμιά δεκαριά κεφάλαια παρακάτω, πέφτω πάνω στην ιστορία της αναισθησιολογίας. Το κεφάλαιο ξεκινάει με ένα περιστατικό του συγγραφέα από τα χρόνια της ειδικότητάς του, στη μονάδα εντατικής θεραπείας. Ένας ασθενής, 2-3 ημέρες ύστερα από επέμβαση bypass, εμφανίζει σοβαρή ενδοθωρακική αιμορραγία και καρδιακό επιπωματισμό. Ο θωρακοχειρουργός επεμβαίνει άμεσα, του ανοίγει το θώρακα, βρίσκει την αιμορραγία και πιέζει προσωρινά το αγγείο που αιμορραγεί με το δάχτυλο, ενώ ταυτόχρονα καλεί τον αναισθησιολόγο. Όλη αυτή την ώρα ο ασθενής παρακολουθεί το ανοιχτό στήθος του και τους δύο γιατρούς βουτηγμένους στο αίμα, ενώ ουρλιάζει από τον πόνο. Ο αναισθησιολόγος καταφθάνει και στωικά χορηγεί στον ασθενή λοραζεπάμη και κεταμίνη λέγοντας “Μη φοβάστε, όταν ξυπνήσει δεν θα θυμάται τίποτα!”.
Ακόμα κι ένας φοιτητής κτηνιατρικής δεν θα μπορούσε να πιστέψει μια τέτοια ιστορία. Και σίγουρα δεν υπάρχει περίπτωση να περάσει το μάθημα της Αναισθησιολογίας αν μου αναφέρει κάτι ανάλογο. Όλο το σκηνικό είναι σουρεαλιστικό και μόνο σε ταινία του Tarantino θα μπορούσε να βρεθεί. Όταν λοιπόν βρίσκεις μια τόσο εξωφρενική ιστορία σε ένα τέτοιο βιβλίο, πώς να μην σκεφτείς ότι μπορεί να υπάρχουν και άλλα τέτοια εξωφρενικά, σε άλλα σημεία, τα οποία δεν μπορείς να αξιολογήσεις, καθώς δεν είναι της ειδικότητάς σου; (Όταν υπάρχει ένα λάθος, γιατί να μην υπάρχει και δεύτερο και τρίτο…) Έτσι, όλο το βιβλίο ακυρώνεται και η αξιοπιστία του καταρρέει.
Αν δεν έβρισκα αυτό το τραγικό σημείο, θα μπορούσα να χαρακτηρίσω το βιβλίο αρκετά καλό, με πινελιές τρυφερότητας, σοβαρότητας και δέους, όπως ακριβώς πρέπει να αντιμετωπίζει κάποιος τον πόνο και την ταλαιπωρία που αυτός προκαλεί. Τώρα όμως, το χαρακτηρίζω απλά ως ένα ακόμα μέτριο “βιβλιαράκι” ενός γιατρού που νομίζει ότι μπορεί να είναι και συγγραφέας. Κρίμα…