Το «Αναμνήσεις επί χάρτου – Κείμενα για τη βιβλιοφιλία» είναι μια συλλογή από κείμενα που έχουν δημοσιευτεί σε εφημερίδες, και ομιλίες που έχει δώσει ο Umberto Eco. Μέσα από αυτό το βιβλίο παρουσιάζεται αφ’ ενός το βιβλίο ως μια κατάκτηση της ανθρώπινης διάνοιας σε μια προσπάθεια διάσωσης (και ανάπτυξης) της συλλογικής μνήμης, αφ’ ετέρου η λατρεία κάποιων ανθρώπων για τα βιβλία, η οποία έχει τόσες εκφάνσεις, από την απλή συλλεκτική μανία, ως τον αυτοσκοπό.
Ο Eco έχει καταπιαστεί με τη μνήμη και στο βιβλίο του «Η μυστηριώδης φλόγα της βασίλισσας Λοάνα». Φαίνεται πως είναι ένα θέμα που τον απασχολεί αρκετά, αφού ουσιαστικά είμαστε οι αναμνήσεις μας. Επίσης, στις «Αναμνήσεις επί χάρτου» μπορεί ο αναγνώστης να βρει αρκετά σημεία κοινά με άλλα βιβλία του («Το όνομα του ρόδου», «Μπαουντολίνο», κ.ά.). Αυτά τα κομμάτια μοιάζουν με προσχέδια των τελικών μυθιστορημάτων.
Μέσα στη «συλλογική μνήμη του ανθρώπινου γένους» μπορεί κανείς να βρει πολλές «αναμνήσεις». Να μερικές από αυτές που ανακάλυψε ο συγγραφέας:
Πριν από δέκα περίπου χρόνια, μού έτυχε να γράψω μία κριτική, σαν να επρόκειτο για κάποιο ανέκδοτο κείμενο του Rabelais, τον κατάλογο Cabinet de Curiosites II του παρισινού βιβλιοπωλείου Intersigne και ξεφυλλίζοντας τον κατάλογο εκείνων των 535 τίτλων, βρήκα εξαιρετικές ιατρικές δημοσιεύσεις της θετικιστικής εποχής – όπως αναλύσεις του Rousseau για την τρέλα, ένα ο Μωάμεθ ως Παράφρων του 1842, πειράματα μεταμόσχευσης όρχεων μαϊμούς στον άνθρωπο· προθέσεις όρχεων από ασήμι, τα έργα του περίφημου Tissot για τον αυνανισμό (ως αιτία τύφλωσης, κώφωσης, οξείας παράνοιας και ούτω καθ’ εξής), ένα τομίδιο όπου η σύφιλη καταγγελλόταν ως επικίνδυνη ασθένεια και πιθανή αιτία φυματίωσης, και ένα άλλο έργο του 1901 για τη νεκροφαγία.
Ωστόσο, περιορίζομαι σε τίτλους λιγότερο επιστημονικούς. Θα ήθελα να έχω κάποιον Andrieu για την οδοντογλυφίδα και τα μειονεκτήματά της, του 1869. Με τραβάει ο Ecochoard για τις ποικίλες τεχνικές ανασκολοπισμού, ή ο Foumel για τη λειτουργία των ραβδισμών (1858), όπου παρατίθεται μία λίστα συγγραφέων ή διάσημων καλλιτεχνών που ξυλοκοπήθηκαν, από τον Μπουαγιό ως τον Βολταίρο και τον Μότσαρτ. Κάποιος Μπεριγιόν (ο οποίος ορίζεται ως πρότυπο ανθρώπου της επιστήμης που τυφλώθηκε από τον εθνικισμό) μες στην καρδιά του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1915) γράφει ένα La Polychesie de la Race Allemande, όπου αποδεικνύει ότι ο μέσος Γερμανός παράγει περισσότερα περιττώματα από τον μέσο Γάλλο, και με πιο δυσάρεστη οσμή.
Εκδόσεις: Ελληνικά Γράμματα