Ο Steven Pinker είναι γνωστός εξελικτικός γλωσσολόγος (evolutionary linguist). To The Stuff of Thought είναι το δεύτερο βιβλίο του που διαβάζω, ύστερα από το Γλωσσικό ένστικτο. Το βιβλίο είναι αυτό που λέει ο υπότιτλος: Language as a Window into Human Nature. O Pinker εξηγεί σε ένα περιεκτικό και πυκνογραμμένο κείμενο, με όρους κοινωνιολογικούς, ανθρωπολογικούς, ψυχολογικούς και κυρίως νευροφυσιολογικούς, πώς η γλώσσα αντικατοπτρίζει τον τρόπο σκέψης του ανθρώπου. Ή αντίθετα, πώς η σκέψη του ανθρώπου σε όλες της τις εκφάνσεις (λογική, συναίσθημα, διαπροσωπικές σχέσεις, θρησκευτική πίστη, σεξουαλικότητα, κ.λπ.) εκφράζονται μέσω της γλώσσας και την διαμορφώνουν.

Εκφράσεις όπως “to think is to grasp a metaphor” ή “a basic principle in linguistics is that the relation of a sound to a meaning is arbitrary” αποτελούν ανατρεπτικές ιδέες, τουλάχιστον για την ελληνική πραγματικότητα. Ίσως οι Έλληνες γλωσσολόγοι θα πρέπει να δουν την ελληνική γλώσσα μέσα από άλλη προοπτική. Να χρησιμοποιήσουν και λίγη νευροφυσιολογία και όχι μόνο «φιλολογία». Και ο συγγραφέας καταλήγει: “Language is not just a window into human nature but a fistula: an open wound through which our innards are exposed to an infectious world”.

Το βιβλίο είναι δομημένο σε κεφάλαια που χτίζουν το οικοδόμημα με τρόπο συνθετικό. Το υποκεφάλαιο “Oomph: thoughts about causality” του κεφαλαίου “Cleaving the air” είναι μια επιτομή της αιτιότητας και των πλανών που ο ανθρώπινος εγκέφαλος εξυφαίνει γύρω της. Κάθε υποψήφιος διδάκτορας -ως υποψήφιος επιστήμονας- θα πρέπει να διαβάσει αυτό το υποκαιφάλαιο. Επίσης, εξαιρετικό είναι το κεφάλαιο “The seven words you can’t say on television”, στο οποίο ο συγγραφέας εξηγεί γιατί βρίζουμε, βλαστημούμε και καταριόμαστε. Και γιατί αυτή η πλευρά της συμπεριφοράς μας σχετίζεται κυρίως με το σεξ, τη θεότητα και τις ασθένειες.

Ένα υπέροχο βιβλίο, τεκμηριωμένο και συνεκτικό. Το προτείνω για προσεκτική ανάγνωση ανεπιφύλακτα.

The Stuff of Thought
Language as a Window into Human Nature
Steven Pinker
Penguin Books 2008

Αφήστε σχόλιο