Ο Τάρας Μπούλμπα από τα παιδικά μου χρόνια ακόμα, μου άναβε τη φαντασία, όταν από τη βιβλιοθήκη του πατέρα μου, σε έκδοση ΒΙΠΕΡ με καλούσε. Είχα κοιτάξει το οπισθόφυλλο και ήξερα ότι ο Τάρας ήταν ένας τρομερός Κοζάκος. Ξεφύλλιζα το βιβλίο και από μέσα ξεπετάγονταν μάχες, αίμα, μίσος και δυστυχία. Κάτι με μαγνήτιζε να το διαβάσω, αλλά ο φόβος αυτών που θα ζούσα εκεί μέσα δεν με άφηνε.
Τα χρόνια πέρασαν και το βιβλίο, σε άλλη έκδοση, ξαναέπεσε στα χέρια μου. Ο πειρασμός ήταν μεγάλος: έχοντας ξεπεράσει τους παιδικούς ενδοιασμούς από καιρό, ρίχτηκα να το διαβάζω.
Ο Τάρας Μπούλμπα είναι ένας φρικτός άνθρωπος. Κυριολεκτικά ατρόμητος, νομάς, πανέξυπνος, σκληρός, παρορμητικός και απύθμενα πεισματάρης. Είναι ένας Κοζάκος γέννημα-θρέμα της ουκρανικής γης, που ζει από τον πόλεμο και για τον πόλεμο. Όταν δεν πολεμάει, πίνει. Ο αγάπη του για την πατρίδα και την ορθόδοξη χριστιανική πίστη τον φτάνει στα άκρα, ακόμα και να σκοτώσει τον πολυαγαπημένο γιο του ή να σκοτωθεί για να σώσει τον άλλο του γιο.
Δεν έχω ξανασυναντήσει τέτοια καταιγιστική γραφή σαν του Νικολάι Γκόγκολ. Όλο το βιβλίο είναι ένας πόλεμος. Πραγματικός, αλλά κυρίως πόλεμος συναισθημάτων. Ο πατριωτισμός, η πίστη, η πατρική αγάπη, ο έρωτας μάχονται αναμεταξύ τους. Και νικάει ο θάνατος.
Τάρας Μπούλμπα
Νικολάι Γκόγκολ
Μετάφραση: Άρης Αλεξάνδρου
Εκδόσεις Γκοβόστη 1973 & ΔΟΛ 2009
Το «σπίτι» είναι ένα κάτεργο στην τσαρική Σιβηρία και οι «πεθαμένοι» είναι οι κατεργίτες, άνθρωποι καταδικασμένη σε μια κόλαση, όπου η ζωή είναι θάνατος. Μέσα στη φυλακή κυριαρχεί ο πόνος, σωματικός και ψυχικός. Τα βασανιστήρια, οι «τιμωρίες», οι «εργολαβίες», οι κουζινιέρισσες ήταν όλα μέρος αυτής της ζωής. Ο Ντοστογιέφσκι έζησε από μέσα ένα τέτοιο κάτεργο και αφηγείται ζωντανά αυτή τη ζωή, από την αρχή έως το τέλος, τη λευτεριά, την ανάσταση από τους νεκρούς!
Το μοναδικό βιβλίο του Ντοστογιέφσκι που είχα διαβάσει ήταν το Έγκλημα και Τιμωρία, πριν από πάρα πολλά χρόνια. Με είχε συγκλονίσει ο φοιτητάκος Ρασκόλνικοφ, η τραγικότητά του, η μάχη με τις τύψεις του. Ωστόσο, δεν νομίζω ότι είχα συλλάβει το μεγαλείο του συγγραφέα, τότε, στην ηλικία αμέσως μετά το λύκειο.