Είναι το πρώτο βιβλίο του Νίκου Θέμελη που διαβάζω, και το τελευταίο του πριν φύγει τον περασμένο Αύγουστο. Είναι μια ιστορία που κάνει ένα μεγάλο κύκλο, διατρέχοντας πολλές δεκαετίες, ξεκινώντας από το Λονδίνο, πηγαίνοντας πίσω στη Μικρά Ασία, την εποχή της Μεγάλης Καταστροφής, και επιστρέφει στην Αθήνα, σχεδόν πενήντα χρόνια αργότερα. Καθώς έχω μια ιδιαίτερη σχέση με την Αλήθεια και την αναζήτησή της, ο τίτλος, αλλά και το περιεχόμενο, είναι ελαφρώς παραπλανητικός. Οι αλήθειες δεν είναι πολλές, είναι μία. Η παραδοχή ότι υπάρχουν πολλές αλήθειες οδηγεί σε λογικά αδιέξοδα. Ο τίτλος είναι μεταφορικός: η «αλήθειες» είναι οι απόψεις, οι τρόποι σκέψεις, το σύστημα πεποιθήσεων, τα «πιστεύω» και οι αντιλήψεις των ανθρώπων. Υπό αυτή την οπτική, το βιβλίο είναι μια συλλογή από συγκρούσεις «αληθειών» στην Ελλάδα του περασμένου αιώνα: Τούρκοι, Έλληνες, κομμουνιστές, βασιλόφρονες, γονείς, παιδιά, ομοφυλόφιλοι, εθνικόφρονες, καθηγητές, ιστορικοί. Όλοι έχουν τη δική τους «αλήθεια», που την υπερασπίζονται συχνά έως θανάτου.
Η αφήγηση του Νίκου Θέμελη είναι απλή, παραστατική, ομαλή, αλλά με πολλά σημεία έντασης. Η ζωή του Μανώλη-Μεχμέτ κουβαλάει τα επακόλουθα αυτών των «αληθειών» και μαζί με ένα φοβερό ντοκουμέντο -που κανένας δεν μπορεί να διαχειριστεί- γίνεται η Αλήθεια ενός έθνους που πασχίζει μάταια να βρει ταυτότητα. Το τέλος του βιβλίου είναι το δυνατό του σημείο: ο Ιωακείμ θα προδώσει τις «αλήθειες» του για μια θέση στο Πανεπιστήμιο;
Οι αλήθειες των άλλων είναι ένα καλό βιβλίο που συνδυάζει αφηγηματική δύναμη, ψυχογραφήματα πολλών χαρακτήρων, ξαφνικές αλλαγές στην πλοκή (όπως συμβαίνει στη ζωή) και θίγει ένα από τα μεγαλύτερα ζητήματα του σύγχρονου ελληνικού ψυχισμού: τη συνέχεια του ελληνισμού μέσα στους αιώνες.
Οι αλήθειες των άλλων
Νίκος Θέμελης
Εκδόσεις Κέδρος 2008